Urania in space - of toch bijna

Verslag van de Urania-ledenuitstap naar Space Expo, ESTEC en het Omniversum
Door David Trotteyn

Het is 8 April 2017, vroeg in de ochtend. Mondjesmaat verzamelen een 50-tal Uranianen zich rond de reisbus met bestemming Zuid-Holland voor wat, afgaande op de belangstelling en de snelheid waarmee de uitstap volzet geraakte, een veelbelovende dag lijkt te worden. Nadat het vinkje bij ieders naam op de lijst was geplaatst, een ritueel dat later op de dag nog zou terugkomen, en iedereen plaats had genomen, werd de 2 uren durende busrit ingezet.

Rond 09.45u zagen we een 'Multi-axisstoel' (een trainingstoestel voor astronauten dat de bewegingen in een rondtollend ruimtetuig nabootst) verschijnen, wat meteen aangaf dat we onze bestemming veilig en op tijd hadden bereikt.

Zware fysieke proeven stonden echter niet op het programma. Deze zijn het privilege van (kandidaat) astronauten en gebeuren nabij Keulen in Duitsland. Wel op het programma stond allereerst een bezoek aan Space Expo, het officiële bezoekerscentrum van ESTEC, gelegen te Noordwijk, Nederland. 

Bij Space Expo werden we, na het opsplitsen van de groep, meegenomen op een reis langs sterren en planeten. Bij het binnenkomen gaven metershoge afbeeldingen op lichtbakken en andere bijzondere installaties ons een heldere, leerrijke kijk op ons zonnestelsel en bekende deep sky objecten. Meteen was de 'Spacy en interactieve' toon, die het uitgangspunt van Space expo vormt, gezet. 

Overal op het parcours waren allerlei multimediale opstellingen en andere vermakelijke constructies te vinden om de ruimtevaart in al haar facetten te leren kennen. Zo konden we onder meer gebruik maken van een gewichtloosheidssimulator (op basis van spiegels), een maansimulator (om de 'touch and feel' van een rondhuppelende maanwandelaar te ervaren), een Soyuz-simulator met bijhorende geluiden en trillingen, een weegschaal die je gewicht op de verschillende planeten berekent, een projectie van het zonnestelsel doorheen de tijd, enz...

Gaandeweg werden we ook ondergedompeld in de historie, toepassingen en techniek achter ruimtevaart. In de eerste plaats door de verscheidene (schaal)modellen van satellieten, ruimtetuigen en -onderdelen die overal in de expo stonden opgesteld en waarvan je de meeste langs alle kanten (bij sommige ook de binnenkant) uitvoerig kon bestuderen.

Zo is een deel van het Internationaal ruimtestation nagebouwd, inclusief ruimtetoilet, ruimteslaapkamer, Microgravity Science Glovebox (handschoenenkast voor steriel wetenschappelijk onderzoek aan boord van het ISS) en Cupola-module. Enkel de gewichtloosheid ontbrak nog om je echt astronaut te voelen.

Indrukwekkend om te zien waren ook de Ariane 5 raketmotor Vulcain 1 (goed voor 115 ton aan stuwkracht), echte ruimtepakken, een model van de maanlander Apollo 11 op ware grootte en natuurlijk het paradepaardje van de expo, de Soyuz TMA-03M capsule waarin de Nederlandse ESA astronaut André Kuipers in 2011 zijn reis maakte naar het International Space Station ISS en in 2012 terugkeerde na een verblijf van 193 dagen in de ruimte. Naast het feit dat je de Soyuzcapsule van dit type normaal gezien enkel in Rusland aantreft, maken de verbrandingssporen en het krappe interieur iets heel bijzonder van dit museumstuk.

Aangevuld met een resem historische informatie- en fotopanelen en artefacten maakten van deze expo een waar genot voor ons, ruimteliefhebbers.

Ondertussen was onze 'Space train' aangekomen om ons mee te nemen naar het tweede luik van onze excursie: het terrein en de gebouwen van ESTEC (European Space and TEchnology Center) zelf. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft vestigingen in verschillende Europese landen, maar ESTEC in Noordwijk is de grootste vestiging én het technisch hart van de ESA. De meeste ESA projecten worden hier geboren. Bijna drieduizend specialisten werken er aan tientallen ruimtevaartprojecten, waaronder aardobservatiesatellieten, wetenschappelijke en robotische missies naar andere planeten, navigatie- en telecommunicatiesatellieten en bemande ruimtevluchten. Aangezien satellieten hier uitvoerig getest worden voordat ze aan hun ruimtereis beginnen is ESTEC daarom ook een van de meest geavanceerde testcentra in de wereld. Bovendien bevindt zich hier een Informatiecentrum voor het International Space Station (ISS).

En nu kregen wij dus een exclusieve inkijk in die “keuken van de Europese ruimtevaart” . 

Na de obligate beveiligingsmaatregelen reden we, samen met onze gids, langs enkele gebouwen waar het Estec personeel, en vroeger dus ook Dirk Frimout en Frank De Winne, werkzaam zijn.

Aangekomen in de grootste tentoonstellingsruimte van het complex kregen we uitleg over voorbije en lopende projecten zoals de Rosetta missie, de ESA marsmissies,... Opmerkelijke zaken die ter sprake kwamen waren o.a. de voorlopig onoverkomelijke gezondheidsproblemen die optreden bij langdurige ruimtemissies, de grote kosten die met ruimte-exploratie gepaard gaan maar ook meer technische zaken werden ons uitgelegd zoals de paraboolvluchten en testmethodes en -infrastructuur.

Dit alles met op de achtergrond een indrukwekkend arsenaal aan grote demonstratiemodellen zoals een schaalmodel van het Internationaal ruimtestation, een duplicaat van de de ExoMars-rover en orbiter, een echte Orion testcapsule, enz...

Onze rondleiding ging verder naar een grote gang die toegang gaf tot verscheidene technische laboratoria, clean rooms en testcentra waaronder de Large Space Simulator (LSS). Een kamer die vacuüm kan gezogen worden en met negentien lampen van twintigduizend watt per stuk verwarmd kan worden. De LSS kijkt na of satellieten de weerbarstige omstandigheden in de ruimte aankunnen.

De test- en ontwikkelingsruimtes konden we helaas niet betreden maar wel te zien waren allerlei bezienswaardigheden zoals een aardobservatiesateliet, de nieuwste evoluties rond 3D printen en last but not least een testmodel van ESA's nieuwste ruimtevliegtuig, de Intermediate eXperimental Vehicle (IXV). Deze laatste vormt als het ware een technologie-demonstratie-platform om de terugkeer van ruimtevaartuigen door de aardse atmosfeer onder de knie te krijgen. 

Sterk onder de indruk springen we terug op onze space train om, langs het hoofdkwartier van het nieuwe Galileo GPS systeem, richting coffee corner te zoeven voor een welgekomen lunchpauze in de zon. Zonder astronautenvoeding weliswaar.

Klokslag 14.30u zit iedereen terug vastgegespt in de bus om een filmvoorstelling in het Omniversum in Den Haag, het derde en laatste stuk van onze dag, te gaan aanschouwen.

Niet zomaar een filmvoorstelling welteverstaan, maar een ultieme filmervaring op het grootste koepelscherm van de Benelux. Op dit grootbeeldfilmtheater kregen wij “A beautiful planet” te zien. Ofwel, het leven zoals het is: ruimtestation ISS. In 45 minuten konden we astronauten Wilmore, Virts en Cristoforetti volgen in hun reis naar, verblijf in en terugkeer van het ISS. Adembenemende beelden van het leven en werken in het ISS en het uitzicht op aarde vanaf daarboven werden ons voorgeschoteld. Dit alles in intensiteit versterkt door de spectaculaire IMAX -beleving. Gewone dagdagelijkse handelingen zoals je haren wassen, eten, slapen... krijgen in deze surreëel ogende leefomgeving een heel nieuwe dimensie. Net als de Aardse fenomenen stormen, landschappen, zonsopgang en -ondergang,... ook een totaal ander perspectief krijgen. Jezelf ten volle inleven was onvermijdelijk en het meereizen met het 'kleine' ISS benadrukte nog maar eens hoe kwetsbaar ons grotere ruimtestation wel niet is.

Rond 17u was het tijd om huiswaarts te keren, geïnspireerd en met genoeg voer voor fantastische dromen want 'To dream the impossible dream' lijkt alweer een stukje dichterbij na zo een daguitstap.

De chauffeur werd bedankt en na wat grappen en grollen arriveerden we 's avonds tevreden in Hove.

Meer foto's vind je in het online foto-album.

Heb je deze gelegenheid gemist? Geen nood, wegens groot succes herhalen we deze uitstap op 11 november 2017. Inschrijven is reeds mogelijk!