De ontdekking van de sterren begint bij.... de aarde

Greet Diericx startte in september als nieuwe basiscursist bij Urania. Ze schrijft haar donderdagse belevenissen neer.

De ontdekking van de sterren begint bij … de aarde

Op een ijskoude avond ergens in de Hoge Atlas hakte ik de knoop door. Samen met een aantal vrienden tuurden we naar het Marrokkaanse hemelfirmament. En hoe prachtig het er ook uitzag, met moeite vond ik de Grote Beer. De Melkweg was duidelijk zichtbaar. Toch had ik van al die andere sterrenbeelden en sterrenkennis nauwelijks kaas gegeten. Wist ik veel wat er nog te zien was. Er knaagde iets in mij. Deze kleine nerd wou meer weten over al die hemelglitter. Tijd om aan een degelijke basiscursus sterrenkunde te beginnen. Zo kwam ik in Hove bij de volkssterrenwacht Urania terecht. Gestart begin september, zou ik de komende donderdagen mijn kennis over sterren aanscherpen.

Vreemd genoeg begin je niet meteen met weetjes over al die bekende en minder bekende sterren. Maar je vertrekt vanuit de positie van waaruit je de sterren waarneemt: de aarde. Meteen werd ik ondergedompeld in begrippen zoals de aardbaan, de omlooptijd, een hemelbol en het lentepunt. Waarom het zomer wordt en dan weer winter. Zelfs Kepler komt terug om de hoek kijken, want de aarde beweegt in een ellips om de zon heen met de zon in een van haar brandpunten. En het elliptische vlak waarin de aarde beweegt noemen we het eclipticavlak. Mijn verdoken kennis van de natuurkunde komt meteen weer boven drijven.

De aarde draait niet alleen rond de zon. Ze draait ook om haar eigen as. En hier gebeurt iets paradoxaal: de aarde heeft een gemiddelde draaisnelheid van 1050 km/u toch voelen we er niets van. Waarom niet? De aarde legt elke 24u een omtrek af van 25.000km waardoor het lijkt alsof we in een rechte lijn bewegen. En wanneer we bewegen in een rechte lijn, voelen we die snelheid niet.

Bovendien moet ik mijn beeld van de aarde als een mooie, perfecte bol bijstellen. Door de aarderotatie worden de polen afgeplat. Iets wat je ook ziet bij andere planeten zoals Saturnus en Jupiter.

Tot slot nog een beeld dat ik moet bijstellen. De aarde staat niet mooi recht. Zo een 4,5 miljard jaar gelden knalde de prille aarde tegen een andere rotsachtige planeet genaamd Theia. Een gigantische botsing waardoor de aarde is gekanteld en haar as ongeveer 23° is verschoven. En dus kijken we eigenlijk een beetje met een schuin hoofd naar de hemel. Het resultaat van deze botsing is vandaag nog merkbaar als de maan. 

Die sterren aan het firmament lijken om onze aarde te bewegen, maar het is eigenlijk de aarde die hoofdzakelijk zorgt voor de beweging. En zo verteerde ik op enkele donderdagen enkele honderden jaren aan astronomische en natuurkundige ontdekkingen. Dat hadden het zenit van de Marrokkaanse hemel en het nadir in de Hoge Atlas mij nooit kunnen vertellen. Ik kijk alweer uit naar een volgende kosmische gedachte.

Greet Diericx