astrogeschiedenis

Op 3 juni 2025 zal het honderd jaar geleden zijn dat Camille Flammarion overleden is. Deze figuur, tegenwoordig grotendeels in de vergeethoek geraakt, heeft een enorme impact gehad op de verspreiding van astronomische kennis voor het grote publiek. Daarnaast was hij zelf een productief astronoom: zij waarnemingen van de planeet Mars werden enkele jaren geleden nog heruitgebracht door Sir Patrick Moore bij Springer. Natuurlijk kleeft het etiket “Marskanalen” of “Spiritisme” ook op hem. Maar is die perceptie wel gerechtvaardigd?

Historische verrekijkers zijn jammer genoeg niet altijd gebruiksobjecten meer. Ze zijn vaak troebel, vertonen een dubbelzicht, missen onderdelen of zijn uiterlijk gewoonweg niet meer om aan te zien. Wel hebben ze allen één zaak gemeen: ze zijn het resultaat van een bepaalde militaire, wetenschappelijke of sociale behoefte uit lang vervlogen tijden. Zowat iedere oude verrekijker vertelt een eigen verhaal. In zijn presentatie neemt Peter De Laet, voorzitter van de Binocular History Society, ons mee in de geschiedenis van de verrekijker.

Linné is een klein kratertje in Mare Serenitatis. Niks bijzonders, zou je denken, zo zijn er wel meer op de maan. Niets is minder waar! Linné werd in 1866 plots "het meest omstreden maanobject in de geschiedenis van de selenografie" (dixit T. Dethier). WGAS-lid Jef De Wit speelt detective en ontrafelt dit mysterie op de maan aan de hand van zowel bekende als onbekende astronomen, een collectie oude maankaarten, enkele fraaie foto's, een stapeltje prachtige schetsen en een handvol leuke 'petites histoires'. Mis deze interessante brok astrogeschiedenis niet!

Jos Lankreijer start zijn historisch overzicht rond het jaar 1600. De Gouden Eeuw is niet alleen een economisch en cultureel voorspoedige tijd geweest. Ook de sterrenkunde heeft zich in die jaren stormachtig ontwikkeld. De ontdekkingen van Christiaan Huijgens vormden later in de 17e eeuw een voorlopig hoogtepunt. Na zijn dood brak een lange periode aan zonder opzienbarende bijdragen van Nederlanders aan de sterrenkunde. Pas in de 19e eeuw kwam er een kentering. Rond 1900 brak zelfs een nieuwe bloeitijd aan.

WGAS-lid Koen Vanderbeke heeft een zwak voor astrogeschiedenis. Hij trakteerde ons in het verleden al op twee boeiende avonden over de Westerse oudheid. Voor deze lezing steekt hij de Grote Plas over. Nee, verwacht geen betoog over het einde van een kalender! Het zal gaan over hoe de Maya’s en de Inca’s hun verworven astronomische kennis gebruikten als een nuttig instrument in de planning en organisatie van hun dagelijks leven. Minder spectaculair, maar zeker zo interessant dan het einde van de wereld...