zon

WGAS: Het modelleren van zonnestormen

Ons land is één van de koplopers in het onderzoek naar ruimteweer. Aan de Koninklijke Sterrenwacht van België sturen ruimteweervrouwen en -mannen dagelijks ruimteweerberichten de wereld in, en waarschuwen zij de luchtvaart voor de gevaren van de Zon. Zij gebruiken voor het voorspellen van zonnestormen modellen die aan de KU Leuven ontwikkeld worden. Maar wat zijn zonnestormen, hoe voorspellen we deze en hoe helpen computermodellen ons daarbij? Christine Verbeke is actief als onderzoeker bij KU Leuven en NASA.

Waarnemen en fotograferen van de fotosfeer

Daniel Abts startte in 1966 met de hobby. Twee jaar later werd hij de trotse bezitter van een 6 cm refractor, peperduur in die tijd. Na jaren van onderbreking nam hij in 2021 de draad terug op, richtte zijn pijlen op de zon en voelt zich sindsdien als een kleine jongen in de snoepwinkel. De fotosfeer van de zon observeren en fotograferen kan tegenwoordig gelukkig met een beperkt budget. Wat is er mogelijk met hedendaags optische apparatuur? Wat is de begrenzing door de atmosfeer en hoe kunnen we deze grenzen verleggen? Wat is er te zien op de fotosfeer en hoe moeten we ernaar kijken?

Hittegolven op de zon

Een wetenschappelijk team onder leiding van de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) en de KU Leuven, heeft vastgesteld dat magnetische golven met een hoge frequentie essentieel zijn om de atmosfeer van de zon op te warmen tot miljoenen graden. Deze bevinding werpt een nieuw licht op het meest intrigerende zonne-mysterie: wat maakt de atmosfeer van de zon zoveel heter dan haar oppervlak?

Nieuwe zonmissies om NASA te helpen de aarde-zon-omgeving beter te begrijpen

NASA heeft twee wetenschappelijke missies geselecteerd - de Multi-slit Solar Explorer (MUSE) en HelioSwarm - om ons begrip van de dynamiek van de zon, de zon-aarde-verbinding en de constant veranderende ruimteomgeving te helpen verbeteren. Deze missies zullen een dieper inzicht verschaffen in ons universum en cruciale informatie opleveren om astronauten, satellieten en communicatiesignalen zoals GPS te helpen beschermen.

Astronomen vinden een nabije ster die een evenbeeld is van een jonge zon

Onze zon is ongeveer 4,6 miljard jaar oud. Dat weten we uit modellen van zonachtige sterren, maar ook uit onze waarnemingen van andere sterren met een vergelijkbare massa. We weten dat de zon in de loop van de tijd heter is geworden en we weten dat hij over ongeveer 5 miljard jaar een rode reuzenster zal worden voordat hij zijn leven als witte dwerg beëindigt. Maar er zijn veel dingen over de geschiedenis van de zon die we niet begrijpen. Hoe actief was het in zijn jeugd? Door welke eigenschappen van de jonge zon kon miljarden jaren geleden leven op aarde ontstaan?

WGAS: The Solar Explorer

The Solar Explorer (afgekort Sol'Ex) is een spectroheliograaf. Je kan er de zon mee waarnemen in verschillende golflengtes: waterstof, calcium, helium,... De Fransman Christian Buil ontwierp een zelfbouw pakket dat je kan 3D printen. De bijhorende optische onderdelen moet je apart aankopen bij Shelyak. Verder heb je nog een lenzentelescoop nodig, een Herschel wedge en een camera. Paul De Backer knutselde zijn eigen Sol'Ex in elkaar. Hij legt de voor- en nadelen van het systeem uit en presenteert enkele van zijn prachtige zonnefoto's.

WGAS: Testopstelling zonneton

Solargraphy, het vastleggen van de beweging van de zon gedurende lange tijd, gebeurt meestal met een blikje (zie voor enkele fraaie resultaten hier). Maar bij WGAS durven we al eens zot doen. Als je de zon kan vangen in een klein bierblikje... moet dat ook lukken met een groot olievat! Op 7 oktober installeren we een testopstelling aan de waarneemtoren van Urania. Daarvoor kunnen we wel wat hulp gebruiken.

Zonneactiviteit gereconstrueerd gedurende een millennium

Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van ETH Zürich (*) heeft de zonneactiviteit gereconstrueerd tot het jaar 969 met behulp van metingen van radioactieve koolstof in boomringen. Die resultaten helpen wetenschappers om de dynamiek van de zon beter te begrijpen en een nauwkeurigere datering van organische materialen mogelijk te maken met behulp van de C14-methode.

Een nieuwe meting plaatst de zon 2000 lichtjaar dichter bij het centrum van de Melkweg

Waar zijn we? Kosmisch gezien bevinden we ons in ons thuisstelsel, meestal bekend als de Melkweg. Het centrum van ons melkwegstelsel wordt gekenmerkt door een superzwaar zwart gat, waar de zon omheen draait op een afstand van ongeveer 30.000 lichtjaar. De officiële afstand, vastgesteld door de Internationale Astronomische Unie in 1985, is 27.700 lichtjaar. Maar een nieuwe studie bevestigde dat we eigenlijk een beetje dichter bij het zwarte gat zijn.

Zonnevlammen in realtime detecteren

Computers kan men leren om zonnevlammen te vinden in enorme hoeveelheden van beelden wat wetenschappers helpt om tijdig ruimteweerwaarschuwingen te geven. Aldus een nieuwe door de NSF (National Science Foundation) gefinancierde studie. Het onderzoek werd gepubliceerd in het Journal of Space Weather and Space Climate.

Pages