Bepalen van de paasdatum (2)

Voor het bepalen van de paasdatum bestaat een eenvoudige regel: de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente. Deze regel toepassen is echter minder eenvoudig: het vergt kennis van hemelmechanica die er eenvoudigweg niet was toen deze regel werd bedacht. Evenmin was er de rekenkracht nodig om de vergelijkingen van de hemelmechanica op te lossen.  Dankzij bepaalde getalmerkwaardigheden is het echter wel mogelijk hier rond te werken en een relatief eenvoudige procedure op te stellen die weinig rekenwerk vergt.  Door de zogenaamde "comput" te bestuderen, krijgen we meteen ook inzicht in hoe vroeger het probleem van astronomische berekeningen werd aangepakt.

In de tweede les staat de Gregoriaanse kalenderhervorming centraal. Wat vaak minder bekend is, is dat deze kalenderhervorming geinspireerd is door de wens om de comput terug in sync te brengen met de basisregel voor het berekenen van de paasdatum. Uiteindelijk bood een arts uit Calabria, Aloysius Lilius, hiervoor een ontwapenend eenvoudige oplossing (in vergelijking met de Juliaanse comput, die eerder ad-hoc tot stand gekomen is). Nadat hierover consensus bereikt was, bezorgde paus Gregorius XIII deze oplossing aan de jezuiet Christopher Clavius, die sommige details verder heeft uitgewerkt en hier en daar de puntjes op de "i" heeft geplaatst. Gregorius vaardigde tenslotte de kalenderhervorming (inclusief de aangepaste paasdatumberekening) uit via een pauselijke bul. We proberen de Gregoriaanse comput te begrijpen en passen ook deze toe op enkele voorbeelden. Tenslotte bespreken we nog bondig enkele algoritmische herwerkingen van deze paasdatumbepaling.
Werkjaar: 
2023 - 2024
Datum: 
dinsdag, 26 maart, 2024 - 20:00 tot 22:00
Lesgever: 
M. Gyssens
Cursus: 
Seminaries Sterrenkunde
Deel: 
Voorjaar
Lokalen: 
Grote zaal