WGAS: Golven en deeltjes uit de kosmos (deel I)

Golven en deeltjes uit de kosmos - Wat onzichtbare elektromagnetische straling in het universum ons leert

Deel I: Radio- en infraroodastronomie

Walter Simons

Visuele waarneming van de sterrenhemel blijft een boeiende bezigheid, maar is beperkt door de aanwezigheid van onze dampkring. Binnen de grenzen blijven van wat wij met onze ogen en optische instrumenten zien is zoals luisteren naar een symfonisch orkest en maar enkele noten kunnen horen! Er is aan beide zijden van het zichtbare spectrum immers heel wat elektromagnetische straling die ons een weelde van informatie levert over de kosmos en zelfs het licht van onze zon is maar een klein deel van wat ze uitstraalt. Radiogolven, die door de atmosfeer heen dringen, vangen wij op met grote parabolische antennes. Ze kunnen afkomstig zijn van ‘jets’, uitgestoten door een quasar in een ver melkwegstelsel of van een ongelooflijk dichtgepakte pulsar. Ook in het infrarood is de dag- en nachthemel veel helderder dan in het zichtbare licht. Infraroodstraling en microgolven, uitgezonden door koude objecten in de kosmos, kunnen we slechts in heel droge omgevingen van het aardoppervlak ontvangen, maar dankzij machtige ruimtesondes met hoogstaande, complexe technologie zijn we in staat om door stof- en gaswolken heen te kijken naar gebieden waar sterren geboren worden, naar het hart van kometen te kijken of – mede door hun spectra - voorheen onbekende aspecten van planeten en hun manen te weten te komen.