De maan als wegwijzer

Vrijdag 8 mei staat de (nog steeds bijna volle) maan 6 graden ten noorden van Antares van de Schorpioen (Scorpius).

Maandag 11 mei om 9h stopt de oostwaartse beweging van Saturnus aan de sterrenhemel. De geringde planeet gaat zich vanaf dan westwaarts bewegen tussen de sterren. Dit noemen we in retrograde zin, want in het algemeen bewegen de buitenplaneten oostwaarts t.o.v. de sterren. Rond hun oppositiedatum (20/7 voor Saturnus) keert de richting even om en vormt hun schijnbare baan een lus aan de hemel. Dit effect wordt veroorzaakt door de snellere beweging van de aarde om de zon.

Dinsdag 12 mei om 12h komt de maan 2 graden (viermaal de schijnbare maandiameter) ten zuiden van Saturnus, en om 20h komt ze op 3 graden ten zuiden van Jupiter. Dit drietal is te bekijken in de nanacht en de vroege ochtend.

Donderdag 14 mei om 19h is Jupiter stationair (zoals Saturnus op 11/5): tot 13 september gaat ook deze planeet zich bewegen van oost naar west tussen de sterren.

Vrijdag 15 mei om 4h staat de maan 3 graden ten zuiden van Mars, te bekijken tegen de ochtend.

Maandag 18 mei komen Jupiter en Saturnus dicht bij elkaar aan de hemel: de afstand bedraagt dan 4 graden en 42 boogminuten (’s morgens te bekijken). Om de twintig jaar komen deze planeten in conjunctie, de vorige keer was dat in 2000, maar de eigenlijke conjunctie is pas op 21 december, de onderlinge afstand is dan slechts 6 boogminuten.

Vanaf woensdag 20 mei tot zondag 24 mei vertoeft Mercurius in de buurt van Venus, ideaal om deze kleine planeet eens te spotten aan de westnoordwestelijke avondhemel (want het is geen gemakkelijk object). Woensdag staat de heldere Venus rond 22h15 linksboven Mercurius, woensdag er vlak boven, donderdag rechts ernaast en de dagen nadien schuift Venus steeds meer door naar rechtsonder. Op 24 mei staat de smalle maansikkel links van dit tweetal.

Vrijdag 22 mei is het nieuwe maan, normaal is dit een garantie op een pikdonkere nacht, maar rond deze periode starten de "grijze nachten" in België. Dit is de periode waarin het, astronomisch gezien, niet helemaal donker wordt. Anders gezegd: de zon komt 's nachts niet meer dan 18 graden onder de horizon. Aan de noordelijke hemel blijft de schemering zichtbaar. Ten zuiden van België heeft men dit verschijnsel minder, en hoe noordelijker men gaat, hoe opvallender het wordt. Boven de poolcirkel heeft men zelfs de middernachtzon. De grijze nachten duren hier van 20 mei tot 24 juli.

Dinsdag 26 mei om 23h staat de maan 5 graden ten zuiden Pollux, de tweede ster van de Tweelingen (Gemini).

Vrijdag 29 mei staat de maan 4 graden ten noorden van Regulus, te bekijken de nacht voordien en de nacht erna.

Wassende maan op 2 mei 2020. Foto: Jona Gladines