Exploratie zonnestelsel op volle toeren

07/03/2015 by Matti Agemans

Van ganser harte de allerbeste wensen van de auteur voor een gezond 2015, succes bij al uw ondernemingen en veel heldere hemels.

Het nieuwe jaar belooft boeiend te worden wat de exploratie van ons zonnestelsel betreft.

Sinds midden januari is de NASA-sonde New Horizons bezig met de eerste waarnemingen van de dwerg-planeet (of mini-planeet) Pluto. Hoogtepunt van die missie wordt de scheervlucht langs Pluto op 14 juli.

Op 6 maart komt de NASA-sonde Dawn in een baan om die ander dwerg-planeet Ceres (Dawn bezocht al de dwerg-planeet Vesta). Ook in maart vertrekken een Rus en een Amerikaan naar het ISS voor een record-verblijf van een vol jaar (normaal duurt een missie 6 maanden in het ISS).

Het grootste deel van 2015 staat in het teken van de komeet 67 P, ESA-sonde Rosetta en diens lander Philae (geland op 12 november op 67 P, maar precieze landingsplaats nog altijd niet gevonden). Midden februari nadert Rosetta de komeet tot op 6 km afstand. In het voorjaar zal Philae meer licht krijgen en hopelijk opnieuw tot leven komen. Op 13 augustus komt de komeet dan het dichtst bij de zon. En eind 2015 wordt de missie afgesloten.

Sommige plekken op komeet 67 P lijken wel bergen. Foto genomen op 14 oktober 2014, afstand: 8 km. (Bron: ESA)

Op 23 januari publiceerde het gezaghebbende Amerikaanse wetenschappelijke weekblad “Science” een eerste reeks artikels met resultaten van de Rosetta-missie. Die bevatten in geen echte verrassingen maar wel meer nauwkeurige gegevens.

De vitale statistieken van 67 P. . (Bron: ESA)

Opmerkelijk ook: er wordt negens melding gemaakt van de precieze aantrekkingskracht. De persmap van Philae noemt 1/100.000 ste van de aardse zwaartekracht; ander bronnen melden 1/10.000 ste.

Vergelijking albedo’s Enceladus (100%), aarde (31%), maan (12%) en 67 P (5 tot 6 % zoals houtskool ; op de foto nauwelijks zichtbaar in rechter benedenhoek). (Bron: ESA)

Wel staat vast dat het water van komeet 67 P meer dan 3 keer meer zwaar water (deuterium ; D²O) bevat dan water op aarde. Rond de komeet hangt ook een stofwolk met iets meer dan 100 stofjes groter dan 5 cm.

Of 67 P ooit twee kometen waren die aan elkaar zijn gaan “plakken” of één grote komeet die in het midden sterk is uitgesleten, blijft nog een open vraag. Hoedanook de “keel” (het verbindingsstuk tussen de twee kwabben) is nu de belangrijkste “producent” van gassen die de staart van de komeet vormen (hoofdzakelijk waterijs dat sublimeert tot gas). In die staart zijn chemische stoffen gevonden die op aarde de bouwblokken vormen van amino-zuren (die op hun beurt proteïnes vormen en de lettercode van DNA).

Zeventig procent van de komeet is nu in beeld gebracht. Eén van de nieuwe beelden toont een lange barst over het verbindingsstuk tussen de twee kwabben. De oorsprong is nog onbekend, maar het is niet uitgesloten dat de komeet vroeg of laat in twee stukken uit elkaar valt.

Komeet 67 P lijkt te barsten. (Bron: ESA)

Om de afmetingen wat te verduidelijken heeft de Amerikaanse website SpaceRef een fotomontage gemaakt van het ISS boven de “nek” van komeet 67 P, waarbij het ISS op de juiste schaal is weergegeven.