Ochtendknuffel van Venus en Jupiter

Maandagochtend (13 nov.) zullen Jupiter & Venus samen aan de hemel te zien zijn, maar laag aan de horizon.

De hoofdrolspelers van deze samenstand zijn de 2 helderste planeten, Venus & Jupiter, maar alleen Venus is momenteel zichtbaar in de ochtendhemel. Het is dan ook een opvallende verschijning die al sinds het begin van april de ochtendhemel domineert.

Ondertussen verschijnt ook Jupiter stilaan ten tonele. De planeet was nagenoeg de hele lente en de zomer zichtbaar aan de avondhemel, maar verdween in de laatste week van september in het felle zonlicht. Op 26 oktober stond de grote gasreus in conjunctie met de zon en vervolgt zijn weg nu dus naar de ochtendhemel. Met het blote oog zal je morgenvroeg in het zuidoosten misschien al een eerste glimp opvangen van de Romeinse oppergod. Dit gebeurt ongeveer rond 7u lokale tijd. Je vindt hem slechts 2° onder Venus. In de daaropvolgende dagen zal Jupiter langzaam blijven klimmen richting de avondhemel terwijl de stralende Venus (in de andere richting) steeds dichter naar de zon toe beweegt.

Op zondagochtend (12 nov.) zal de schijnbare afstand tussen de twee met ruim de helft geslonken zijn tot slechts 1°. Maandagochtend (13 nov.) tot slot, komen ze samen op als een goed geoliede tandem, zij-aan-zij. Venus zal dan links te zien zijn en de zwakkere Jupiter rechts. De schijnbare afstand tussen de twee bedraagt nog slechts 17 boogminuten!

Dit prachtige fenomeen zal met de meeste telescopen en verrekijkers te zien zijn in één blikveld! Jupiter zal dan 3 keer groter lijken dan Venus (in werkelijkheid is dit verschil natuurlijk veel groter, red.).

Natuurlijk is dit alles een illusie. De twee planeten bevinden zich immers niet dicht bij elkaar, maar zijn vanaf een bepaald punt op de aarde toevallig te zien op één lijn. Venus bevindt zich op dat moment zo’n 246 miljoen kilometer van ons vandaan en Jupiter ruim 4 maal verder, op zo’n 956 miljoen km.

Onder voorbehoud van helder weer, kunnen waarnemers, die geen grote obstakels in de weg hebben staan in oostelijke richting, deze samenstand bewonderen. Venus zal er bovenuit steken met een helderheid van magnitude -4 tegenover de minder grote helderheid van Jupiter met magnitude -2.

Zeldzaam?

Samenstanden van Venus en Jupiter zijn niet heel erg zeldzaam en komen gemiddeld om de 13 maanden voor.

Toch zal deze samenstand vrij uniek zijn door de minieme schijnbare afstand tussen beide. Joe Rao (Hayden planetarium, New York) berekende dat in de komende 100 jaar Venus en Jupiter slechts  24 keer binnen een afstand van 21 boogminuten van elkaar te zien zullen zijn. Slechts 2 daarvan vinden plaats in de avond of bij schemerlicht. De samenstand maandagochtend is daar één van. Anders is het wachten tot 2 november 2039.