Planeet gevonden in dichtstbijzijnde zonnestelsel

Europese astronomen hebben een planeet ontdekt met ongeveer dezelfde massa als de Aarde, die rond een ster draait in het Alpha Centauri systeem - het dichtstbijzijnde systeem bij ons eigen zonnestelsel. Het is eveneens de lichtste exoplaneet ooit ontdekt rond een ster zoals onze zon. De planeet werd ontdekt met behulp van het HARPS instrument op de 3,6-meter telescoop van ESO's La Silla Observatory in Chili. De resultaten zullen on line verschijnen in het nieuwsbericht van Nature op 17 oktober 2012.

Alpha Centauri is een van de herlderste sterren in het zuidelijke hemelgewelf en het dichtstbijzijnde zonnestelsel tot het onze - slechts 4,3 lichtjaren ver. Het is eigenlijk een driedubbele ster - een systeem dat bestaat uit twee sterren, gelijksoortig aan onze zon, die kort omheen elkaar draaien (Alpha Centauri A en B) en een verdere en zwakkere rode ster (Proxima Centauri). Sinds de negentiende eeuw hebben astronomen gespeculeerd over planeten die rond deze opstelling konden draaien, maar onderzoeken met steeds hogere precisie hebben niets vrijgegeven. Tot nu.

"Onze observaties hebben meer dan vier jaar geduurd, waarbij het HARPS instrument werd gebruikt, en hebben een zwak, maar echt signaal gekregen van een planeet die elke 3,2 dagen rond Alpha Centauri B draait," zegt Xavier Dumusque (Genève Observatorium, Zwitserland en Centro de Astrofisica da Universidade do Porto, Portugal), hoofdredacteur van de paper. "Het is een buitengewone ontdekking en heeft onze technieken tot het uiterste gedwongen!"

Het Europese team ontdekte de planeet via de kleine schommelingen in de beweging van de ster Alpha Centauri B, veroorzaakt door de trekkende zwaartekracht van de cirkelende planeet. Het effect is minutieus - het zorgt ervoor dat de ster heen en weer beweegt over een afstand en snelheid van niet meer dan 51 centimeter per seconde (1,8 km/h), de snelheid van een kruipende baby. Dit is de hoogste precisie ooit bereikt met deze methode.

Alpha Centauri B is zeer gelijk aan onze zon, maar lichtjes kleiner en minder helder. De nieuwontdekte planeet, met een massa net groter dan die van Aarde, draait omheen de ster op een afstand van 6 miljoen kilometer, veel dichterbij dan Mercurius bij onze zon in ons zonnestelsel. De baan van de derde heldere component van de dubbelster, Alpha Centauri A, houdt het honderden keren verder weg, maar zou nog steeds een zeer helder object zijn in de hemel van de planeet.

De eerste exoplaneet rond een ster als de zon werd ontdekt door hetzelfde team in het jaar 1995 en sindsdien zijn er meer dan 800 bevestigde ontdekkingen geweest, maar de meeste zijn veel groter dan de Aarde en vaak zo groot als Jupiter. De uitdaging waar astronomen nu voorstaan, is een planeet te ontdekken en karakteriseren met een massa vergelijkbaar met die van de Aarde en die in de bewoonbare zone rond een andere ster draait. De eerste stap werd nu gezet.

"Dit is de eerste planeet ooit met een massa gelijkwaardig aan die van de Aarde die gevonden werd rond een ster zoals de zon. Haar baan ligt zeer dicht tegen haar ster en het moet er veel te heet zijn voor leven zoals wij het kennen," voegt Stéphane Udry toe (Genève Observatorium), medeschrijver van de paper en teamlid, "maar het kan evenwel een enkele planeet zijn in een systeem met meerdere planeten. Onze andere HARPS resultaten en nieuwe data van Kepler tonen beide dat de meerderheid van planeten met lage massa in zulke systemen voorkomen."

"Dit resultaat is een grote stap richting de ontdekking van een tweeling-Aarde in de directe omgeving van onze zon. We leven in opwindende tijden!" concludeert Xavier Dumusque.

Artikel via www.eso.org