Recente ruimtevaart nieuwtjes

Werken aan boord van het Internationale Ruimtestation, het ISS, is al geruime tijd routine, maar het ISS heeft de laatste weken enkele kleine, vervelende tegenvallers gekend.

De Progress M-27M vrachtcabine (Progress 59 volgens de Amerikaanse telling) slaagde er op 28 april niet in het ISS te bereiken. Tien dagen later brandde de Progress met zijn vracht op in de atmosfeer. De zeskoppige bemanning (3 Russen, 2 Amerikanen en één ESA-astronaute) liepen en lopen geen gevaar: de voorraden zijn ruim voldoende tot van de zomer. Tegen die tijd komt – hopelijk - de volgende bevoorrading aan bij het ISS. En mocht dat ook weer fout gaan, dan kan de bemanning worden ingekrompen tot 3 om de voorraden te sparen.

 Door die tegenslag met Progress m-27 M wordt het lanceerschema voor vluchten naar (en van) het ISS aangepast. Bij het afsluiten waren nog geen precieze data voor lanceringen en landingen bekend. Maar de ESA-astronaute Samanta Christoferretti blijft zeker één maand langer in het ISS, met een terugkeer naar de aarde tussen 11 en 13 juni. Ze wordt zo de vrouwelijke astronaute met het langste verblijf in de ruimte (199 tot 201 dagen). Dat record stond op naam van de Amerikaanse Suni Williams die 195 dagen doorbracht in het ISS (toen met slechts drie bemanningsleden). Als het verlengde verblijf te zwaar weegt voor Christoferretti, dan heeft ze één troost, een bakje troost: Italiaanse expresso (ISSpresso) die ze zelfs kan drinken uit een kopje (speciaal ontworpen en op aarde met 3-D printing gemaakt)!

De ISSpresso machine in het ISS met de Italiaanse ESA astronaut with Samantha Cristoferetti (NASA)

Samantha Cristoforetti in de observatiekoepel “Cupola” van het ISS drinkt ISSpresso uit een kopje (NASA)

Eén Amerikaan (Scott Kelly) en één Rus (Mikhail Kornienko) zijn sinds 27 maart op weg naar een nieuw mannelijk verblijfsrecord in het ISS: ononderbroken bijna één jaar. Als alles volgens de planning verloopt, blijft Kelly 342 dagen in het ISS, drie weken minder dan één vol jaar. Maar dat is een detail. Wel maakt de NASA groot spel van het feit dat Scott Kelly een tweeling broer heeft (Mark, ooit ook astronaut). Mark blijft op aarde en dient als vergelijkingsmateriaal. Maar er is nergens nog een astronaut(e) of cosmonaut(e) met één-eiïge tweeling broer (of zus). Dus het bllijft bij dat ene experiment. En wat is de waarde van een experiment dat niet kan herhaald worden?

Scott Kelly tijdens zijn training in een Sojoez simulator (NASA)

De Russen hebben door die lange vlucht twee zitjes beschikbaar in hun Sojoes voor betalende passagiers oftewel ruimtetoeristen. Maar de nieuwste ruimtetoeriste, de Britse Sarah Brightman die in september naar het ISS zou vertrekken, heeft afgehaakt. De sopraan (in Londen bekend van haar rollen in “Cats” en “The Phantom of the Opera” van haar ex-echtgenote en componist Andrew Lloyd Webber) heeft haar training in Rusland afgebroken om “familiale redenen”. De sopraan was van plan te zingen in het ISS, maar mist nu haar unieke kans om de hoogste noot ooit te zingen (400 km hoog... de hoogte van het ISS).

Op Mars heeft de ouwe-taaie rijdende robot Opportunity (al meer dan 11 jaar actief op Mars (landing op Mars op 25 januari 2004) zowaar het interplanetaire afstandsrecord gebroken (stond op naam van een Russische maanrobot) door meer dan de marathon afstand af te leggen, wel te verstaan gespreid over meer dan 10 jaar.... Dus zeker geen snelheidsrecord.

Het traject van Opportunity van de landing tot Marathon Valley (JPL/NASA)

Die andere Mars-robot “Curiosity” (formeel “Mars Science Laboratory”) heeft het niet gemakkelijk nu de robot hellingen van de berg Mount Sharp oprijdt. Af en toe slippen de wielen en glijdt de robot zelfs zijwaarts weg op hellingen. De vluchtleiding heeft dan maar een andere, gemakkelijker, maar trager weg uitgestippeld. Voorlopig geen opvallende wetenschappelijke ontdekkingen, als heeft Curiosity recent ook stikstof gevonden op Mars, daarmee heeft de robot op Mars alle chemische elementen gevonden die op aarde de basis vormen van alle levende organismen.

Ill 05 De heuvels van Mount Sharp op 10 mei 2015 (Sol 981) waar de robot Curiosity op moet (of wil) ; bron: JPL/NASA

Verder in het zonnestelsel draait de NASA sonde Dawn rond Ceres (met Pluto één van de mini-planeten).

De miniplaneet Ceres gefotografeerd door de NASA sonde Dawn. De witte vlekken in een krater verbazen de astronomen (JPL/NASA)

New Horizons nadert Pluto (scheervlucht in juli), en op de komeet 67P heeft de ESA-lander Philae nog altijd niet van zich laten horen. Het “moederschip” Rosetta zorgt wel regelmatig voor merkwaardige foto’s van 67P, zoals bvb. drie grote rotsen op de “grote kwab” die met succes een evenwichtsoefening houden op of tegen het oppervlak van de komeet.De grootste rots (nr 3 op de foto), met een diameter van 30 meter, heeft nauwelijks contact met het oppervlak aan de rand van een kloof. Midden augustus komt Rosetta met 67P het dichtst bij de zon

Drie rotsen op 67P in labiel evenwicht. Opname gemaakt op 18 mei 2015 (ESA)

En de Hubble ruimtetelescoop viert zijn 25 st verjaardag in de ruimte.

Eén foto van de ruimtetrelescoop Hubble voor zijn zilveren verjaardag  (NASA/ESA)

Herman Henderickx.

Brussel,25 mei 2015.