Super-blauwe-bloedmaan (maar niet voor ons)

Woon je in het westen van Noord-Amerika, Alaska en Hawaï dan zet je best een wekker vroeg in de ochtend van woensdag 31 januari (lokale tijd). In het verre Oosten kijk je dan weer best ’s avonds. Wat je te zien krijgt is een hele mond vol: “een super-blauwe-bloedmaan”. Klinkt leuk, maar wat is het?

De volle maan van 31 januari is bijzonder om 3 redenen.

Ten eerste is het de derde in een serie van supermanen. Een gebeurtenis waarbij de (volle of nieuwe) maan op haar dichtste stand in haar baan om de aarde komt te staan, het perigeum. Ze toont dan 30% helderder dan een micromaan (apogeum). Er is ook een verschil in “schijnbare” grootte, maar dat is met het blote oog amper zichtbaar. De term supermaan vindt zijn oorsprong overigens in de astrologie, 30 jaar geleden bedacht door Richard Nolle. De correcte astronomische term is een perigeum (volle) maan. Om de naam te mogen dragen, moet de maan binnen een afstand van 361 000 km van de aarde komen. Gemeten vanuit de beide centra uiteraard. Dit gebeurt zo’n 4 tot 6 keer per jaar.  Het “extra’ effect van de maan op de aarde bij deze bijzonder dichte stand is verwaarloosbaar.

Verschil tussen de perigeum volle maan (supermaan) van 3 december '17  en de apogeum volle maan (micromaan) van 9 juni '17. (Sky & Telescope)

Ten tweede is het de tweede volle maan in één maand tijd. Dit wordt in de volksmond een blauwe maan genoemd. Het is niet goed bekend waar deze term precies vandaan komt, maar vast staat dat de maan niet echt blauw kleurt! Hoewel de maan er ongeveer één maand over doet om van volle maan naar volle maan te gaan, is het toch niet exact één kalendermaand. Door dit verschil is het mogelijk dat er twee volle manen in één kalendermaand voorkomen. Leuk weetje: in 2018 zien we twee volle manen in zowel januari als maart, in februari zie je er geen enkele! Twee blauwe manen in één jaar komen niet meer voor tot het jaar 2037.

Ten derde is het een maansverduistering of een “bloedmaan” en dat is uiteraard veel specialer dan de twee bovengenoemde samen. Hierbij verdwijnt de maan in de schaduw van de aarde en wordt ze oranjerood verlicht door het indirecte zonlicht dat weerkaatst en afgebogen wordt door de aarde. Deze gebeurtenis zal bij ons niet zichtbaar zijn gezien dit rond 14u onze tijd plaatsvindt. De eerstvolgende maansverduisteringen in onze streken vinden plaats op 27 juli 2018 en 21 januari 2019.

Ontdek meer over maansverduisteringen of volg de verduistering live via NASA op 31 januari.

Maansverduistering is bij ons niet zichtbaar. (NASA)