Zeven landen ondertekenen oprichting van het Square Kilometre Array Observatory, de grootste radiotelescoop ter wereld.

Op dinsdag 12 maart 2019 hebben in het Italiaanse Rome zeven landen de oprichting van het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) ondertekend. De Square Kilometre Array (SKO) is een gigantisch grote radiotelescoop die wordt gebouwd in Zuid-Afrika en Australië. De faciliteit zal bestaan uit meer dan 130.000 schotels en antennes die met elkaar in verbinding staan. Op deze manier ontstaat een grote radiotelescoop met een ontvangstgebied van een vierkante kilometer die de grootste en meest gevoelige radiotelescoop ter wereld moet worden.

De zeven landen die het verdrag ondertekenden voor de oprichting van het Square Kilometre Array Observatory (SKAO), Australië, China, Italië, Nederland, Portugal, Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk, zijn er van overtuigd dat deze nieuwe sterrenkundige faciliteit een onderzoekscentrum wordt van wereldklasse. Zo hopen de oprichters dat de Square Kilometre Array (SKA) baanbrekend onderzoek zal leveren en nieuwe antwoorden zal leveren op belangrijke vragen binnen de astronomie en kosmologie. Zo wil men het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) gebruiken om onderzoek te doen naar het vroege heelal en de periode waarin de eerste sterren en sterrenstelsels zijn ontstaan. Dit onderzoek zal worden uitgevoerd met behulp van maar liefst 130 000 antennes in West-Australië, verspreid staan over 512 antennevelden. Het andere deel wordt gebouwd in Zuid-Afrika waar de Square Kilometre Array wordt geïntegreerd met de bestaande MeerKAT-telescoop. Het ontwerp hiervan werd gebaseerd op ASTRON’s Low Frequency Array (LOFAR) telescoop. Deze antennes zullen worden gebruikt om met behulp van radiogolven de toenmalige verdeling van waterstof in kaart te brengen. Op deze manier kunnen astronomen achterhalen hoe de eerste sterren hun omgeving hebben beïnvloed. Astronomen zijn ook van plan het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) te gebruiken voor de studie van exoplaneten. Daarnaast moet het SKAO ook voor tal van technologische innovaties zorgen op vlak van datatransport, software en digitale rekenkracht. Zo zal de centrale supercomputer van het SKA een rekencapaciteit hebben van maar liefst 100 miljoen pc's en zullen er duizenden glasvezelkabels nodig zijn om de enorme hoeveelheid data van de 130 000 antennes te kunnen transporteren.

Voor Nederland, één van de zeven oprichters van het Square Kilometre Array Observatory (SKAO), was deelname aan dit project altijd een topprioriteit binnen de Nederlandse astronomische gemeenschap. ASTRON, het Nederlands instituut voor radioastronomie, coördineert de Nederlandse deelname aan dit ambitieuze project. Het Nederlandse Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap investeert maar liefst 30 miljoen euro in het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) project waardoor Nederland ook een groot aandeel krijgt in contracten voor de bouw van deze enorme faciliteit. De totale kostprijs van het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) wordt geschat op 1,8 miljard euro en het hoofdkantoor van deze faciliteit wordt gevestigd in het Britse Jodrell Bank Observatory. Indien alles verder verloopt zoals gepland moet de bouw van het Square Kilometre Array Observatory (SKAO) in 2020 van start gaan waarna men twee jaar later al de eerste wetenschappelijke resultaten mag verwachten.

België maakt tot op heden geen deel uit van deze organisatie.

Auteur: Jan Vyvey

Bron:
https://netherlands.skatelescope.org/ska-project/
https://www.spacepage.be/