Zwerfplaneet zoekt ster

Astronomen hebben een zwerfplaneet ontdekt. De planeet beweegt zich eenzaam voort in de ruimte op een honderdtal lichtjaren van ons verwijderd. Recente bevindingen van zulke planeten suggereerden dat dit geen ongewone zaak zou zijn, maar echt diepgaand onderzoek werd nog niet uitgevoerd. De nabijheid van de nieuwe zwerfplaneet staat ons toe haar leeftijd te raden: een redelijk jonge 50 tot 120 miljoen jaar oud. De planeet, genaamd CFBDSIR2149-0403, wordt dieper beschreven in deze online paper.

Zwerfplaneten worden verondersteld zich te vormen op één van volgende twee manieren: ofwel zoals planeten rond een ster, ontstaan uit dezelfde stofschijf en dan achteraf uit haar baan geslingerd; ofwel net zoals sterren, maar dan zonder de kritieke massa te bereiken om als ster te kwalificeren. De moeilijkheid ligt erin te bepalen of zwerfplaneetkandidaten even massief zijn als de 'gefaalde sterren' die we bruine dwergen noemen, verder in de sterevolutie maar zonder voldoende massa om de kernfusie in gang te trekken die sterlicht veroorzaakt.

Hoe dan ook, het object geraakt weg uit de zwaartekracht van de ster. Aangezien de meeste planeten die we kennen, gevonden worden door het effect dat ze hebben op het licht van de planeet waar ze rond draaien, is het steeds lastig om zwerfplaneten te ontdekken. Een internationaal team ging op klopjacht naar dit soort planeten met behulp van de Canada France Hawaii Telescope op Hawaii's Mauna Kea en met de Very Large Telescope (VLT) in Chili en kwamen slechts met deze ene planeet op de proppen.

"Dit object werd ontdekt tijdens een scan die een oppervlak besloeg van een duizendtal keer de volle maanoppervlakte," zei co-auteur Etienne Artigau van de University of Montreal. "We observeerden miljarden sterren en planeten, maar vonden slechts één eenzame planeet in onze buurt."

De nieuwe vondst lijkt ook mee te bewegen met een soortgelijke rondreizende groep van stellaire objecten die we de AB Doradus moving group noemen, een collectie van ongeveer dertig sterren die min of meer dezelfde samenstelling hebben en verondersteld worden samen gevormd te zijn.

Omdat CFBDSIR2149-0403 met deze groep lijkt mee te bewegen (daar is met 87% zeker van), geloven de astronomen dat deze mee ontstaan is met deze sterren, 50 tot 120 miljoen jaar geleden. Het is deze schatting van leeftijd die astronomen toestaat om computermodellen van planetaire evolutie te maken om zo verder de massa en temperatuur ervan te bepalen.

Het team gelooft dat de zwerfplaneet een temperatuur heeft van 400°C en een massa tussen vier- en zevenmaal die van Jupiter, nog steeds verwijderd van de massalimiet om er een bruine dwerg van te maken.

Wat nog onduidelijk blijft, is hoe de planeet ontstond. Klein begonnen als ster of weggekatapulteerd van haar ster? Co-auteur Philippe Delorme van het Institute of Planetology and Astrophysics of Grenoble, verklaarde dat de tweede optie impliceert dat er nog een heleboel soortgelijke gevallen bestaan. "Als dit kleine object een planeet is die van haar thuissysteem werd verstoten, creëert het een treffend beeld van verweesde werelden, drijvend in de leegte van het heelal."

Lees het originele artikel op BBC News.