Water op Mars en 67 P dubbel komeet

De bad-eend-komeet is een fusie-komeet en sporen van recent vloeiend water op Mars

De wetenschappers die de ESA-sonde Rosetta volgen op zijn tocht met de komeet 67 P (In het Engels: Churyumov-Gerasimenko, in het Nederlands: Tsjoerjoemov-Gerasimenko) rond de zon, zijn tot de conclusie gekomen dat de "bad-eend-komeet" oorspronkelijk twee kometen waren die zachtjes met elkaar kwamen en aan elkaar zijn vastgevroren tot één grote komeet met twee lobben en een nek als verbindingsstuk.

Maar dat nieuws werd enkele uren later overschaduwd:

De NASA sonde Mars Reconnaissance Orbiter (kortweg MRO) heeft vanuit zijn baan om Mars sporen van zouten (perchloraat 1°) gevonden op de wand van de krater Hale (2°). Die sporen komen en verdwijnen met de seizoenen op Mars. Perchloraten zuigen water op en houden water vloeibaar zelfs bij de koude temperaturen op Mars (zoals bij ons in de winter zout op ijs en sneeuw het water vloeibaar maakt ondanks de lage temperaturen). Daardoor ontstaat een zoute vloeistof (vergelijkbaar met pekel) die van hellingen stroomt. Het water verdwijnt en de zouten blijven achter als strepen van soms wel honderd meter lang. De sporen verschijnen bij warmer weer op Mars ( meer dan minus 23° Celsius) en verdwijnen als het kouder wordt.

Het nieuwe is dus vooral dat MRO vanuit zijn baan perchloraten kan opsporen op de Mars-bodem. Perchloraten werden recent aangetoond door de Mars-jeep Curiosity, maar ze zijn al in 2008 op Mars ontdekt door de NASA sonde Phoenix die landde in het Noordpoolgebied van Mars. Foto's van Phoenix toonden de aanwezigheid van ijs en op één foto (van één van de poten van de sonde) is een druppel te zien die na enige tijd verdwijnt. Dat werd geïnterpreteerd als een allereerste bewijs dat er op Mars water aanwezig was dat door perchloraten vloeibaar werd gehouden.

Vraag is nu waar zich dat water bevindt. Onder de grond, zoveel is zeker, want aan de oppervlakte verdwijnt water-ijs, het sublimeert tot waterdamp. Op basis van de donkere, seizoensgebonden sporen zou er globaal op Mars meer dan 100 miljoen liter water aanwezig zijn.

Nota's:

1°Perchloraten:
Een chemische verbinding van één chloor-atoom met vier atomen zuurstof plus (onder meer) een metaal. De NASA denkt dat in de sporen op de krater Hale vooral magnesium perchlorate (Mg(ClO4))
en natriumperchloraat (NaClO4) aanwezig zijn.

2°De Hale Krater (150 bij 125 km) in het bergachtiggebied ten zuiden van de Grote Canyon op Mars, op het zuidelijk halfrond.

Herman Henderickx
Brussel, 29 september 2015