Astronomen bezoeken de eerste ‘Einstein-ring’ opnieuw in archiefgegevens

Vastbesloten om een ​​naald in een kosmische hooiberg te vinden, reisden een paar astronomen door archieven met oude gegevens van WM Keck Observatory op Mauna Kea in Hawaï en oude röntgengegevens van NASA's Chandra X-ray Observatory om een ​​mysterie te ontsluiten van de zwaartekrachtlens van een heel sterke maar zwaar verduisterde quasar. 

Bij de foto: Voorbeelden van Einstein-ringzwaartekrachtlenzen genomen met de Hubble-ruimtetelescoop. Credits: NASA / ESA / SLACS Survey Team: A. Bolton (Harvard / Smithsonian), S. Burles (MIT), L. Koopmans (Kapteyn), T.Treu (UCSB), L. Moustakas (JPL / Caltech)

Dit hemellichaam, dat een actief sterrenstelsel is dat door de grote hoeveelheid materiaal dat in het zwart gat verdwijnt, schitterende hoeveelheden energie afgeeft, is op zichzelf al een opwindend object. Het is uitzonderlijk spannend om er een te vinden met een zwaartekrachtlens, waardoor deze er helderder en groter uitziet. Terwijl iets meer dan 200 niet-verduisterde quasars met lens bekend zijn, zijn er maar enkele ontdekte verduisterde quasars met lenzen. Dit komt omdat het voedende zwarte gat gas en stof opzweept waardoor de quasar verhuld wordt. Het object wordt dan moeilijk te detecteren met observaties in het zichtbaar licht.

Niet alleen ontdekten de onderzoekers een quasar van dit type, ze ontdekten dat het object toevallig de eerste bekende Einstein-ring was, genaamd MG 1131 + 0456, die in 1987 werd waargenomen met het Very Large Array-netwerk van radiotelescopen in New Mexico. Opmerkelijk, hoewel wijd bestudeerd, bleef de afstand van de quasar, of de roodverschuiving, een vraagteken.

Bij de foto: Een radiobeeld van MG 1131 + 0456, de eerste bekende Einstein-ring, genomen met het Very Large Array-netwerk van radiotelescopen. Credits: VLA

"Toen we dieper groeven, waren we verrast dat voor zo'n beroemde en heldere bron nooit een afstand was gemeten", zegt Daniel Stern, senior research scientist bij NASA's Jet Propulsion Laboratory en auteur van de studie. "Afstand hebben is een noodzakelijke eerste stap voor allerlei aanvullende onderzoeken, zoals het gebruik van de lens als hulpmiddel om de expansiegeschiedenis van het universum te meten en als sonde voor donkere materie."

NASA verstrekt sinds 2005 financiering voor het Keck Observatory Archive, dat dit onderzoek mogelijk heeft gemaakt. De nieuwe studie is gepubliceerd in het tijdschrift Astrophysical Journal Letters.

Auteur: Jan Vyvey.
Bron: NASA