Cassini duikt de ringen van Saturnus in

NASA’s ruimtesonde Cassini zit stilaan zonder brandstof en begint daarom vandaag aan zijn meest spannende en gevaarlijkste deel van zijn missie, een duik doorheen de ringen!

Afgelopen vrijdag vloog de ruimtesonde nog een laatste keer voorbij Saturnus’ maan Titan om met behulp van diens zwaartekracht de snelheid op te drijven. Na dit manoeuvre stevende Cassini af op het 2000 km brede gat tussen de dampkring en de ringen van Saturnus.

De ruimtesonde maakte vandaag zijn eerste succesvolle duik omstreeks 12u vanmiddag en zal dit nog eens 21 keer herhalen alvorens zijn missie te beëindigen op 15 september. Cassini zal dan in de allesverpleterende dampkring van Saturnus terechtkomen. Een jammerlijk einde, maar noodzakelijk om de mogelijk levensvatbare manen van de reusachtige ringenplaneet niet te besmetten.

“Er is geen ontkomen meer aan. Cassini zal onvermijdelijk in Saturnus terechtkomen, zelfs indien het toestel onbestuurbaar wordt door de inslag van puin bij zijn eerste duik,” aldus Scott Edgington (JPL).

Verwacht wordt dat het contact met Cassini ongeveer 24u verbroken zal worden na de eerste duik. Van zodra het contact hersteld is zal de nieuwverworven data over de ringen vrijwel onmiddellijk beginnen doorstromen naar de aarde.

Duik mee in de ringen van Saturnus met deze virtual reality simulatie (NASA)

Saturnus één en al mysterie

Als we ervan uitgaan dat de ruimtesonde zijn eerste duik overleefd, dan zal Cassini in een wijde boog omheen het zuidelijk halfrond draaien. Vervolgens zal hij opnieuw in positie komen voor zijn volgende wekelijkse duik van de in totaal nog 21 resterende duiken.  (Volg het traject van Cassini op de website van NASA)

Cassini werd gelanceerd in oktober 1997 en is een samenwerking tussen NASA, ESA en het Italiaanse ruimteagentschap, ASI. De ruimtesonde werd in 2004 al in een baan rond Saturnus gebracht. 13 jaar lang al verzameld de ruimtesonde waardevolle informatie over de planeet en de omringende manen. Het stelde wetenschappers in staat om furieuze stormen in de atmosfeer van de planeet te bestuderen, maar ook het weer te voorspellen op haar grootste maan Titan.

Wetenschappers hopen in de laatste fase van de missie nog enkele grote mysteries op te lossen. Cassini bevindt zich nu immers op een plek waar nog nooit één andere ruimtetuig is geweest! Zo is de lengte van een Saturnusdag tot op heden nog niet accuraat. Omdat de planeet zijn rotatie-as en de as van zijn magnetisch veld parallel aan elkaar liggen, is het zeer moeilijk om de dag van hier op aarde correct de berekenen. De zeer dichte naderingen moeten Cassini in staat stellen om nog kleinere fluctuaties in het magnetisme van Saturnus te meten. Wetenschappers kunnen op basis van deze gegevens de duur van een dag exact berekenen en komen ze tegelijkertijd meer te weten over de interne structuur van de planeet.

Het beschermen van Enceladus en Titan

Om te voorkomen dat de manen Enceladus en Titan besmet zouden raken met aards materiaal of aardse microben, mag de ruimtesonde in geen geval neerstorten op één van de manen.

Hoewel ingenieurs er alles aan doen om het materiaal hier op aarde te steriliseren voordat het gelanceerd wordt, zijn er toch micro-organismen die een langdurige tijd onder extreme omstandigheden kunnen overleven. Het is om die reden dat NASA beslist heeft op de ruimtesonde te laten opbranden in de dampkring van Saturnus. Op deze manier is de kans op besmetting van de manen Enceladus en Titan (de 2 grootste kanshebbers voor buitenaards leven volgens NASA, red.) het kleinst.

Cassini ontdekte onder het oppervlak van de kleine ijsmaan Enceladus een oceaan van vloeibaar water. Dat is regelmatig te zien in uitbarsting doorheen het ijs. Uit de studie van deze uitstoot van deeltjes blijkt Enceladus ook heel wat organische moleculen te bevatten. Er zouden chemische reactie plaatsvinden tussen de kern van de maan en het warme water dat errond zit, die gelijkaardig zijn aan de zogeheten hydrothermical vents diep in onze oceanen. Hier op aarde zijn er duizenden organismen gevonden in de nabijheid ervan en dus achten wetenschappers de kans groot dat dit ook op Enceladus mogelijk is.

Meest recente en onbewerkte beeld van Titan gefotografeerd tijdens de laatste fly-by van Cassini (NASA)