MESSENGER gaat met een knal!

In 2004 lanceerde NASA de MErcury, Surface, Space, ENvironment, GEochemistry and Ranging (MESSENGER) sonde om de kleinste planeet uit ons zonnestelsel te gaan bestuderen. De sonde vloog ruim zes en een half jaar door de ruimte om zich op 8 maart 2011 in een baan om Mercurius te manoeuvreren. Vandaag zal de ruimtesonde door een gebrek aan brandstof haar missie beëindigen en neerstorten op de voor ons onzichtbare zijde van Mercurius.  

Dankzij de 4-jarige missie van de MESSENGER sonde zijn er tal van nieuwe ontdekkingen gedaan op het kleine broertje van ons zonnestelsel. Eén van die grote ontdekkingen is dat er ondanks de relatief korte afstand tot de zon grote waterijskappen te vinden zijn op de planeet. Dat is mogelijk omdat de poolkraters van Mercurius permanent door de schaduw omhuld zijn. De hoeveelheid ijs is zelfs zo groot dat wanneer we het zouden verspreiden over een oppervlakte van ongeveer 2,5 maal de grootte van de Benelux het een dikte zou hebben van zo’n 3,5 km. Dat zelfs deze enorme hoeveelheid ijs geen partij is voor onze aarde bewijst onze eigenste Antarctica. Met een oppervlakte 1,5 maal die van Europa en een ijsdikte tot wel 4 km bevat deze enorme landijsmassa zo’n 90% van het ijs op de aarde.

De ijskappen op Mercurius zijn bovendien bedekt met een donkere organische materiaal. Een belangrijke aanwijzing dat organische stoffen en water op de binnenplanten afkomstig zijn uit de buitenste regionen van het zonnestelsel. Naar alle waarschijnlijkheid zijn deze afgezet door de inslagen van kometen.  

MESSENGER heeft niet alleen bijgedragen tot nieuwe kennis over de planeet, maar ook op technologisch vlak is er een grote vooruitgang geboekt. Het ruimtetuig werd namelijk uitgerust met een hitte-resistente en extreem reflecterende keramische buitenlaag die de instrumenten moest beschermen tegen de enorme hitte (tot wel 300°C) en de directe zonnestraling. Bovendien is ze erin geslaagd om 100% van het oppervlak van Mercurius in kaart te brengen. 

Helaas komt aan elk sprookje een einde. Op 24 april laatstleden werd het laatste restje brandstof (heliumgas) opgebruikt om de allerlaatste koerscorrectie door te voeren. Zonder brandstof zijn er geen koerscorrecties meer mogelijk en zal MESSENGER door de 'duwende' zwaartekracht van de zon onvermijdelijk neerstorten op Mercurius. Doordat de crash plaatsvindt op de voor ons onzichtbare zijde van Mercurius is het onmogelijk om de impact in real-time te traceren, maar wetenschappers hebben berekend dat  vandaag de dag des oordeel is voor de sonde. Ze zal naar schatting inslaan met een snelheid van zo’n 14 000 km/h resulterend in een krater van ongeveer 20 meter in diameter.

Beelden van MESSENGERs spectrometer (MASCS) die zowel de exosfeer als de mineralogische processen aan het oppervlak van Mercurius in kaart bracht. (NASA)

De Lennon krater op Mercurius gezien door MESSENGER, vernoemd naar de gelijknamige Beatle John Lennon. (NASA)