Zichtbaar blauw poollicht op Mars

Voor de eerste keer slaagde een internationaal team van wetenschappers erin om aan te tonen dat poollicht ook waargenomen kan worden op een andere terrestrische planeet, Mars. Het team bestaande uit wetenschappers van de NASA, de Franse universiteit IPAG (Grenoble), de ESA en de Finse universiteit Aalto trok deze conclusie nadat de SPICAM camera, aan boord van de ESA sonde Mars Express, poollicht had waargenomen vanuit de ruimte in 2005. Deze resultaten werden in maart dit jaar bevestigd door NASA's MAVEN missie. In deze missie maakte de ruimtesonde maar liefst 1000 omwentelingen rond de rode planeet. 

De controletesten in NASA's laboratoria toonden aan dat het poollicht op Mars ook in zichtbaar licht waar te nemen is. De testen gebeuren met behulp van 'Planeterella'. Hierin wordt de samenstelling van de aardse atmosfeer vervangen door CO2, het voornaamste bestanddeel van de Marsatmosfeer. Vervolgens vindt er in deze kamer een ontlading plaats in een vacuüm (vergelijkbaar met de hogere Marsatmosfeer) die zal botsen op het nagebootste magnetische veld. Het poollicht komt meerdere keren per Marsjaar voor. Indien de zonne-uitbarstingen voldoende groot zijn, is het ook zichtbaar met het blote oog.

Links: Planeterella in actie    Rechts: Marssimulatie in Planeterella (NASA)

Poollicht ontstaat wanneer geladen zonnedeeltjes botsen op magnetische veldlijnen. Via de polen vinden ze hun weg naar de atmosfeer waar ze de aanwezige atomen en moleculen activeren waardoor die in aangeslagen toestand raken. Wanneer de moleculen en atomen terugvallen in hun normale toestand (grondtoestand) zenden ze de energie weer uit onder de vorm van licht. We zien hier op aarde vooral rood en groen licht afkomstig van de zuurstofatomen, maar ook het paars-blauwachtige licht van geïoniseerd stikstof is soms te zien.

In zijn beginjaren en tot 3,5 miljard jaar geleden had Mars nog een globaal magnetisch veld, maar om een nog onbekende reden is dit verdwenen. Wel vind je op de korst van rode planeet nog enkele plaatsen met verhoogde magnetische velden (magnetische anomalieën). Deze zijn vooral aanwezig op het zuidelijk halfrond van Mars, hier zou het poollicht dus zichtbaar kunnen zijn met het blote oog. Het zal er dan uitzien als een blauwe gloed omringd door enkele rode en groene tinten.  

Artistieke impressie van het zichtbare Mars poollicht (NASA/JPL)