Eerste vrouwelijke kosmonaut aan boord ISS

Vandaag iets na 7u 's morgens koppelde de Sojoez TMA-14M zich met succes aan het Internationaal Ruimtestation (ISS). Aan boord bevinden zich de 2 kosmonauten: Alexander Samokutyaev en Elena Serova en de astronaut Barry Wilmore.  Het voorval met het zonnepaneel dat niet wilde openen terwijl de capsule zich in een baan om de aarde bevond, was meteen ook opgelost en zal verder geen probleem meer vormen voor het ruimtevaarders trio. Op dit moment is de maximumcapaciteit voor het aanmeren van ruimtecapsules aan het ISS bereikt. In totaal zijn er 5 capsules aangekoppeld: 2 Sojoez bemanningscapsules, 1 bevoorradingscapsule, de Europese ATV-5 Georges Lemaître capsule en het commerciële vrachtschip SpaceX Dragon. Onmiddellijk na het binnengaan van het ISS vond de traditionele verwelkomingsceremonie plaats waarbij astronauten felicitaties van het thuisfront in ontvangst mogen nemen. Vervolgens zullen de nieuwe leden een verplichte inburgeringscursus moeten volgen om te wennen aan hun nieuwe thuis en omgeving.

Beeld van de traditionele verwelkomingsceremonie missiecrew 41 (NASA)

Missie

Aan boord van de Sojoez zaten enkele nieuwe instrumenten en wetenschappelijke materialen om nieuw onderzoek te verrichten of om bestaande onderzoeken uit te breiden. Eén van die materialen is bijvoorbeeld een enquête met specifieke vragen die een beter inzicht moeten geven in het welzijn van de astronauten aan boord. Eén vragenlijst onderzoekt bijvoorbeeld de zogenaamde Ruimte-hoofdpijn, hoofdpijn bij gewichtloosheid. Het is een vaak voorkomende klacht bij astronauten die in veel gevallen veroorzaakt wordt door de drukverandering in de schedel. Door de antwoorden van de astronauten te analyseren, hopen wetenschappers een manier te kunnen vinden om de specifieke hoofdpijn te voorkomen of om de symptomen te verzachten.

Een ander medisch onderzoekspakket bevat het nodige materiaal om bloed-, urine- en speekselstalen af te nemen bij de astronauten. Zo kunnen onderzoekers te weten komen of het immuunsysteem van mensen aangetast wordt bij een langdurig verblijf in de ruimte waardoor het risico op infecties aan boord drastisch verhoogt.

Naast de geplande 52 wetenschappelijke experimenten en studies zal de nieuwe bemanning ook mee helpen aan het onderhoud van het ruimtestation en de begeleiding van de bevoorrading. De missie zal normaal na 168 dagen in de ruimte eindigen op 11 maart 2015.

Yelena Serova

Na 17 jaar zonder vrouwelijke Russische kosmonauten is Yelena Serova de eerste Russische vrouw die naar het ISS afgereisd is en nog maar de 4de Russische vrouw ooit in de ruimte. Dat de vrouw haar mannetje kan staan in het Russische mannenbastion werd wel heel duidelijk op de persconferentie van woensdag voorafgaande aan haar vertrek. Op de vraag van een verslaggever over hoe ze haar haar zal verzorgen aan boord antwoordde ze: 'ben je niet geïnteresseerd in het haar van mijn collega's dan?' Ze verklaarde ook dat ze er alles aan zal doen om haar teamleden en mensen die haar getraind hebben niet teleur te stellen. De stoutmoedige reactie was wellicht een respons op de spreekwoordelijke druppel, omdat de Russische media vooral gefixeerd was op de stereotype vrouwelijke aspecten van haar voorbereiding, zoals het ontwerp van een geheel nieuwe (vrouwelijke) lijn ruimtekledij of haar op maat gemaakte sokken voor haar kleine voeten of ze haar gezin wel zou kunnen missen, ... De 38-jarige Yelena komt nochtans niet uit de lucht gevallen, want ze werkt al jaren mee aan het Russische ruimtevaartprogramma. Ze was namelijk actief als ingenieur voor het Russische bedrijf RSC Energia dat bemande ruimtevaartuigen en -modules bouwt voor de ruimtevaartorganisatie ROSCOSMOS.

Links: Yelena op de persconfrentie van woensdag 24 september (BBC)  Rechts: Yelena en haar crewleden op survivaltraining (Samantha Cristoforetti)

Dat het opmerkelijk nieuws is dat een Russische vrouw naar de ruimte reist, mag in een veelal patriarchaal land zoals Rusland niet verbazen. De genderstrijd in het Russische ruimtevaartprogramma is dan ook niets nieuws. In 1963, slechts 2 jaar na Joeri Gagarin, maakte de Russische (toenmalige Sovjet-Unie) Valentina Tereshkova als eerste vrouw ter wereld al een ruimtereis. De daaropvolgende jaren deden er tot nu toe slechts 3 Russische vrouwen het haar na.

In vergelijking vlogen er bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA al meer dan 40 vrouwen, van verschillende nationaliteiten, mee met de Space Shuttle naar de ruimte en het ISS. Verscheidene onder hen kregen ook het commando over het Internationaal Ruimtestation, zoals recent Sunita Williams in 2012. Sunita heeft er met haar 49 lentes al een uitstekende carrière opzitten waar menig mensen jaloers op mogen zijn. Zij houdt onder meer het vrouwelijke record voor langste ononderbroken ruimtevlucht (195 dagen) en met een totaal van 7, het meest aantal gemaakte ruimtewandelingen door een vrouwelijke astronaut. Goed voor een totaalduur van 50u en 40min. Ze bracht in haar carrière in totaal bijna een jaar van haar leven door in de ruimte! Als kers op de taart slaagde ze recent voor haar opleiding tot hoofd van NASA's astronautenopleiding in het Gagarin Kosmonauten Training Center te Sterrenstad, net buiten Moskou.

In november zal de ESA de Italiaanse Samantha Cristoforetti afvaardigen als crewlid voor de komende expeditie naar het ISS. Bij haar aankomst zullen er dus voor enkele maanden 2 vrouwelijke astronauten aan boord zijn.

Links: Sunita Williams (rechts) in haar EMU ruimtepak (NASA)  Midden: Suni plaatst een dansje met de 150kg-zware Robonaut2 (NASA)  Rechts: ESA-astronaut Samantha Cristoforetti (ESA)

Bron: ESA / NASA / ROSCOSMOS (Russisch)