Dichtstbijzijnde super-aarde ooit ontdekt

07/08/2015 by Matti Agemans

Met behulp van de Spitzer ruimtetelescoop, die in het infraroodgebied de ruimte afspeurt, werd de dichtstbijzijnde rotsachtige planeet buiten ons zonnestelsel ontdekt. De exoplaneet HD 219134b is groter dan de aarde en valt daarmee in de categorie van super-aarde. In tegenstelling tot de recent ontdekte Kepler 452b draait deze exoplaneet niet in de leefbare zone omheen haar moederster. Desondanks is ze door haar relatief korte afstand van 21 lichtjaar tot de aarde een waardevolle bron aan informatie voor de studie van exoplaneten. Bovendien is HD 219134b een exoplaneet die met regelmaat voor haar moederster heen schuift (transitie). Uit dit soort waarnemingen kunnen wetenschappers veel kenmerken van de planeet ontwaren.

Slechts een fractie van de exoplaneten schuiven voor hun ster, omdat dit fenomeen afhankelijk is van de positie van de aarde ten opzichte van de exoplaneet en haar moederster. Indien de omstandigheden goed zijn dan komt de exoplaneet dus met regelmaat tussen de aarde en de verafgelegen moederster in te staan en zien we dus de transitie van deze planeet. Hierbij wordt het sterlicht tijdelijk zwakker waaruit onderzoekers kunnen afleiden hoe groot de planeet is en wat haar samenstelling is.

De Planeet werd initieel ontdekt vanop La Palma (Kanarische Eilanden) met behulp van de HARPS-N spectograaf, die verbonden is aan de Italiaanse 3,5m Telescopio Nazionale Galileo. Astronomen speuren hiermee de noordelijk sterrenhemel af op zoek naar exoplaneten. Dankzij de radiale versnellingstechniek en het Doppler effect (roodverschuiving en blauwverschuiving) Volgens hoofdonderzoeker Ati Motalebi is deze planeet een uitstekende kandidaat voor NASA's Webb ruimtetelescoop die in 2018 actief wordt.

Dankzij de Spitzer infrarood telescoop kon men de grootte van HD 219134b bepalen die ongeveer 1,6 maal onze aarde bedraagt. De dichtheid van de planeet werd berekent op 6 000 kg/m³. Het is een vergelijkbare dichtheid als die van de aarde (5500 kg/m³) . Dit bevestigd dat het om een rotsachtige planeet gaat.

Hoewel de planeet ver van huis is, bevindt een medeonderzoeker van deze ontdekking zich veel dichterbij. De Belgische wetenschapper Michael Gillon is co-auteur van deze studie en is verbonden aan de Universiteit van Luik.

Artistieke impressie van HD 219134b. Een rotsachtige planeet met mogelijk vulkanische activiteit. (NASA)

HD 219134b is niet zichtbaar voor het naakte oog en ook niet voor de krachtigste telescopen. Haar moederster HD 219134 is dat wel. Ze bevindt zich "net naast" het bekende W-vormige sterrenbeeld Cassiopeia. Bekijk in de onderstaand video hoe je deze ster kan terugvinden aan de nachtelijke hemel.