Nieuwsberichten

De vergeten ontdekker van zwarte gaten

Zwarte gaten zijn zowat gemeengoed geworden. In de wereld van de astronomie dan wel. Weinig aandacht wordt echter nog geschonken aan de ontdekker van het concept “zwart gat”. Dat was niemand minder dan Robert Oppenheimer, als wetenschappelijke leider van het Manhattanproject, ‘vader van de atoombom’ genoemd, die tijdens het McCartyisme in de USA in opspraak kwam wegens zijn boude uitspraken en vermeende communistische sympathieën. Het was inderdaad de briljante fysicus Oppenheimer die in 1939 samen met zijn student Hartland Snyder het artikel “On Continued Gravitational Contraction” publiceerde, waarin zij in 4 bladzijden bewezen dat elke ster aanzienlijk zwaarder dan de zon na uitputting van haar nucleaire brandstof moet eindigen als zwart gat en dat zulke zwarte gaten reëel bestaande objecten in de kosmos moeten zijn.

Het raadsel van de donkere energie

Dat het universum van hen wegloopt, weten astronomen al sinds de jaren ’20 van de vorige eeuw. Hoe verder een melkwegstelsel, des te sneller verwijdert het zich. Deze kennis, dat het heelal sinds de Big Bang, waar alles nog in een oervorm op zijn plaats zat, alsmaar uitdijt, werd in 1998 aangevuld met een onthutsende ontdekking: het gaat sneller dan men dacht! Al gauw kwam men te weten wat de oorzaak was van dit onvolgzame gebeuren. En het was geen kleintje, men kon zelfs berekenen dat het 2/3 van de totale in de kosmos voorradige energie uitmaakt. “Donkere energie” heet de boosdoener – en die is zo “donker” of “duister”, dat niemand weet wat ze is en waar ze vandaan komt!

Ruimtevaart augustus 2013

Na een reis van 2,4 km in drie maanden is de Mars-robot Opportunity van de NASA aangekomen aan de rand van Solander Point, een deel van de opgestuwde westelijke kraterwand van de krater “Endeavour” , een krater met een diameter van 22 km. Daar zal de robot Opportunity zijn zesde winter op Mars doorbrengen. Intussen rijdt die andere robot Curiosity tegen 4 meter per uur naar de voet van Mount Sharp. Op 19 augustus zag een bemanningslid van het Internationale Ruimtestation ISS een afgebroken stuk van het ISS wegzweven. Blijkbaar de bescherming van een antenne op het Russische deel van het ISS. Over de oorzaak van het afbreken was bij het afsluiten van dit artikel nog niks bekend.

Mooie beelden van ontploffende meteoor

Amateurfotograaf Michael Chung filmde op 12 augustus de doortocht van de Perseïden-meteorenzwerm boven Californië, en maakte na afloop een verrassende ontdekking op zijn beelden: de ontploffing van een meteoor in onze dampkring. De aarde trekt elke zomer door de meteorenzwerm gevormd door de komeet Swift-Tuttle. Dat levert normaal gezien al fraaie beelden op van lichtstreepjes aan de hemel, maar het bijzondere is dat deze Persïde letterlijk ontploft bij de impact op onze dampkring.

Subaru-telescoop fotografeert 'tweede Jupiter'

Met de Japanse 8,2-meter Subaru-telescoop op Mauna Kea, Hawaii, is een 'tweede Jupiter' gefotografeerd in een baan rond een ster die veel op de zon lijkt. Het gaat om de ster GJ 504, die zich op ca. 60 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Maagd bevindt. De ster is vanaf de aarde net met het blote oog zichtbaar; de planeet (GJ 405b geheten) is echter enorm veel zwakker. Op basis van de waarnemingen (verricht op nabij-infrarode golflengten) is GJ 405b naar schatting zo'n drie keer zo zwaar als Jupiter. Daarmee is het de lichtste exoplaneet die ooit direct gefotografeerd is.

Ruimtevaart juli 2013

Tijdens zijn tweede ruimtewandeling op 16 juli ging bij de Italiaanse ESA-astronaut Luca Parmitano naar schatting 1,5 liter water rond zweven in zijn ruimtepak. De ruimtewandeling werd voortijdig afgeblazen. Toen Parmitano weer de luchtsluis van het ISS bereikte, kon hij niet meer spreken en hoorde ook niks meer. Mogelijk lekte de koeling van zijn ruimtepak.

De nieuwe, zware raket van de NASA, het “Space Launch System” oftewel SLS, voor vrachten van 70 tot 130 ton, zal waarschijnlijk meer kosten dan de shuttle!. Het Amerikaanse webtijdschrift “Space Review” komt tot de conclusie dat de NASA met de huidige budgetten het SLS wel kan bouwen, maar niet het materiaal om naar de maan, een planetoïde of Mars te vliegen. Of omgekeerd.

Wuif naar Saturnus

Deze vrijdag zal de ruimtesonde Cassini een van de belangrijkste fotoreeksen van dit jaar maken.  Op die dag kan de sonde beelden maken van het ganse Saturnus-syteem.  De planeet zelf zal de zon verduisteren en zo krijgen we een duidelijk beeld van de ringen rond deze planeet.  Een erg leuke bonus is dat ook de Aarde zal zichtbaar zijn op deze beelden.

Ruimtewandeling vroegtijdig afgebroken

Dinsdag 16 juli meldde ESA-astronaut Luca Parmitano tijdens een ruimtewandeling dat er water in zijn helm zat. Hij was op dat moment samen met NASA-astronaut Chris Cassidy bezig met niet-dringende onderhoudswerken aan de buitenkant van het Internationale Ruimtestation (ISS).
Hierop besliste NASA Flight Director David Korth om Parmitano en Cassidy voortijdig terug naar binnen te sturen. Na 1u32m waren beide astronauten terug veilig aan boord van het ISS. Ingenieurs bestuderen de oorzaak van het waterlek.

ALMA ontdekt embryo van monsterster

Nieuwe waarnemingen met de Atacama Large Millimeter/submillimeter array (ALMA) hebben astronomen een ongekend beeld gegeven van een reusachtige ster-in-wording in een donkere wolk. Daarbij is een stellaire ‘baarmoeder’ ontdekt die meer dan 500 keer zoveel massa bevat als de zon – de grootste die ooit in de Melkweg is waargenomen – en die nog steeds groeit. De stellaire embryo daarbinnen voedt zich gretig met materiaal uit de omgeving. Naar verwachting zal de wolk een zeer heldere ster van tot wel honderd zonsmassa’s baren.

Pluto heeft twee nieuwe manen

De Internationale Astronomische Unie (IAU) heeft twee nieuwe manen van de dwergplaneet Pluto een naam gegeven, namelijk Kerberos en Styx. Deze manen werden ontdekt in 2011 en 2012. Pluto heeft nu officieel vijf manen.
Kerberos en Styx werden ontdekt met de Wide Field Camera 3 van de Hubble Space Telescope. Ze zijn heel klein: Kerberos heeft een diameter van 13 tot 34 kilometer en Styx heeft een onregelmatige vorm van 10 tot 25 kilometer. De andere drie manen zijn Charon (ontdekt in 1978), Nix en Hydra (beide ontdekt in 2005).

Pages